Anteplinin Eski Yaşamı

YAÞADIK
Çok yıllar önce biz de çocuktuk
Deveme çevirir, çember sürerdik
Yolma yolar, şahra çekerdik
Harmanda cercere binerdik
Ağaç dallarından at yapar
Rahvan koşar, oynardık

Ağaçlara tırmanır
Daldan dala geçerdik.
Þahra ipiyle salıncak kurar,
Salınır tekerlemeler söylerdik.
Eski bezlerden top yapardık
Yedi bardak oynardık

Direk uçlarından teker keser
Sopa, tahta parçalarını iple bağlar
Tahtadan araba yapardık.
Çamurdan ev
Patlambaç patlatır
Yaptıklarımızla oynardık

Büyük baş hayvanların
Çene kemiklerinden
Bez sarar deve yapardık
Ara kestim, pipleme, depiklembeç
Sopalarla; hılç (hösküç) sürütmeç
Çelik çomak oynardık.

Bilgisayar oyunumuz yıktu
Kapalı yerlerde oynamzdık
Ay, yıldızlar çok parlak olurdu.
Ay ışığında saklambaç,
Oyunumuzdu kemik atmaç
Oyuncak yapar, oyun kurar oynardık


Mermer parçasını
Tık tık döver
Gülle(misket) yapardık.
Sıyhıl (parlak) olmasını isterdik
Yağlı bezde saklardık
Parlak benekli güllelerimiz olurdu.

Söğüt, kavak ağacından
Köpük yalama kaşığı yapardık.
Mahserede şire soğurken
Þirenin köpüğüne
Kaşık batırır yalardık.

Ağaca zarar vermeden
Dalından keser
Düdük, borazan kavlatır (çıkarır) ,
Yürür öttürürdük.
Türkü söylerdik

Tez tez kavladı,
Tez köpek havladı,
Baban hacca gitti,
Anan saca gitti.
Sen de kavla sen de git
Tekerleme söylerdik

Ağaçtan yararsız sürgünleri keser
Sele, sepet örerdik.
Ağacı kesmez ağaç dikerdik.
Yeşillik olsun.
Kuşlar konsun
Diker sevaba girerdik

Yolda diken, taş görsek alırdık.
Sevap olacağını bilirdik.
Yaptığımız her işle
Sevab işlerdik
Temiz çevrede yaşamanın
Zevkine varırdık


Evin içinde yemek yapılmaz,
Tuvalet olmazdı.
Mutfağa ocaklık denirdi.
Hayad (evin bahçesi) a yapılırdı.
Puharası (bacası) is tutar,
Direkleri simsiyahtı isten
Ekmek yapılır, yemek pişirilirdi.
Eve is, duman, koku girmezdi.

Evlere basamakla çıkılır.
Keymık taştan yapılır
Taş binaların taş araları sıvanır.
Başka sıva yapılmazdı.
Hampara taştan evin içi, dışı
Saman katılmış çamurla sıvanırdı
Evler yazın serin,
Kışın ılık olurdu.

Evlerin badanaları
Beyaz toprak (havara taştan) su ile karıştırılır.
Süpürgeyle duvara atılırdı.
Evin çarpılması denir di.
Evlerin tabanları
Kireçli beyaz toprakla sıvanırdı.
Evlerin kuş tağası, sofası olurdu.
Yazları sofa da oturulur, yatılırdı.

Tavanları ağaçtan direkli idi.
Direkler mertek, toprakla örtülürdü.
Bel vermesin diye hezen
Hezene destek gakma dikilirdi
Dama süllümle (ahşap merdiven) çıkılırdı
Dam lov (Taş silindir) lanır dı
Lov lovdurla çekilirdi.
Lovlanan dam akmazdı.

Duvarın dam ile birleştiği yere
Tabaka taşlar dizilir.
Üzerine toprak konur.
Süyyük yapılırdı
Akmaması için tokaçlanmalı
Duvara su işlemez
Gürredek yıkılmaktan kurtulur
Evimizde huzurlu otururduk


Suyu kuyudan çeker,
Pınardan, gaktan (kaya oyuklarından) içerdik.
Evlerde taş curun olurdu.
Su doldurulur
Soğuk su curundan
Testilerden içilirdi

Yol kenarlarındaydı Suluklar (sarnıç)
Yağmur, kar suları birikirdi.
Basamaklarla inilir.
Biriken su ile
Hayvanlar sulanırdı.

Sabah erkenden güm gümbür güm
Ritimli yayık sesi duyulurdu.
Her evden ekmek kokusu gelirdi.
Sabah kahvaltısında çay yoktu.
Eşkili biber, topaçlı simit aşı yenirdi
Malhıtalı (kırmızı mercimek) çorba içilirdi.

Yağlı kahke yerken meyan şerbeti içerdik
Dondurma ekmek yerdik
Kurumuş ekmek kırıntısı atılmazdı.
İçine soğan, domates, peynir doğranır
Pisik köftesi omaç yapılır
Sıkımlanır yenirdi.

Evde pişenden koktu payı
Komşuya da verilirdi.
Komşuda pişti
Bize de düştü denirdi
Sevgi, saygı paylaşma vardı
Doğal yiyecekler yenirdi


Her evde tokaç bulunur du.
Kilim, süyük tokacı büyük
Yün tokacı küçük.
Ağaç gövdesinden
Sapı ve tablası bitişik
Yontularak yapılırdı
Ateş yakarken kırmızı meşinli
Aynalı körükle üfürülürdü
Kesmeye, kıymaya et kütüğü
Ezmek için et tokmağı vardı

Yemek pişince ateşi mangala çekilir,
Tandıra da konur ısınılırdı.
Ateşin fazlası komşuya da verilir di.
Kibrit, çakmak nadir bulunurdu.
Sabah mangalın külü deşilir.
Kalan közlerle
Yalangı, odun tutuşturulur
Ateş yakılırdı.
Komşu komşuya ateş yakmak için
Ateş almaya gelirdi.

Evlerde kışın tandır kurulur.
Isınmak için tandırda oturulur.
Tandırın duvar köşesinde yaşlılar oturur
Yaslanmaya yastık konur
Soğuk kış gecelerinde
Tandır sohbetleri yapılırdı.
Siniye fıstık, ceviz, şire konur
Yenilir, hayaller kurulur
tandır da yıllık iş planları yapılır
Hayali planlara malıhurra denilirdi.

Elbise, ayakkabılara
Yama yapılırdı.
Rengi bozaran elbiselerin
Tersi çevrilir
Dikilir giyilirdi.

İsraf yoktu, atılmazdı.
Çok eskimiş giyecekler
Oturmaya minder,
Tandır yorganı yapılırdı.
Tekrar işe yarardı

Misafir sevenler oda açarlardı.
Erkekler odalarda oturur,
Sohbet ederlerdi.
Odalara hikayeciler gelir
Sazlı, sözlü hikayeler anlatılırdı.
Okumasını bilenler
Eba Müslim Siyernebi okurdu.

Yüzük oynanırdı.
Erkek kuzu, oğlak,
Hindi, horoz etinden
Kapamalı bulgur pilavı pişirilir.
Birlikte yenilirdi.
Kendi hayatımızın oyununu oynar.
Kesintisiz yaşardık

Bebek doğduğunda
Kızlara nine, erkeklere dedenin
İsmini koyardık
Nineler dedeler masal anlatır
Arkası yarınlı
Çok neşeli yaşardık


Turşu, salça, aş tarhanası, şire
Evde yapılır
Unlukluk, bulgurluk, mercimeği
Pınarda kadınlar yıkar.
Kavızı, taşı ayrılır.
Erkekler indirme, kaldırmaya
Güç gerektiren işlere yardım ederdi.

Hedik pişirilir
Savanlara, kayalara serilirdi.
Hedik kurutulan kayalara
Bulgur kayası derdik.
Kurur devlipte kabuğu çıkarılır.
El değirmeninde bulgur çekilir

Yardımlaşma vardı.
İş eğlence olurdu.
Çocuklara ağır işler yaptırılmaz.
Kemiğin sararmayık
Belin incinir derlerdi.
Çocuklar yapabildikleri ile
İş yapmanın zevkini alırdı.

Unluk, bulgur, yağ, turşu, salça,
Þire, et topacı, aş tarhanası
Tamı kışlık zahresi.
Bir de hayvanı olanın yemi, samanı
Yemek pişirmeye odun,
Kıh, tezek varsa
Tasasız hayat var demekti.

Hasan GENEYİKLİ

Güzel çaşlışma teşekkürler