Türkiye'deki kuraklik tehlikesine karþi türkiye israfi önleme vakfi tasarruf tedbirle

TÜRKÝYE'DEKÝ KURAKLIK TEHLÝKESÝNE KARÞI TÜRKÝYE ÝSRAFI ÖNLEME VAKFI TASARRUF TEDBÝRLERÝNÝ AÇIKLADIGöl, baraj, akarsu ve yeraltý suyu gibi temiz su kaynaklarýnýn korunmasý, kuraklýðýn etkisinin azaltýlmasý, kirletici kaynaklarýn azaltýlmasý ve iyileþtirilmesi; bu kaynaklarýn evde, iþyerinde, tarýmda ve sanayide akýllý kullanýlmasýna baðlýdýr.Göl, baraj, akarsu ve yeraltý suyu gibi temiz su kaynaklarýnýn korunmasý, kuraklýðýn etkisinin azaltýlmasý, kirletici kaynaklarýn azaltýlmasý ve iyileþtirilmesi; bu kaynaklarýn evde, iþyerinde, tarýmda ve sanayide akýllý kullanýlmasýna baðlýdýr.Türkiye Ýsrafý Önleme Vakfý (TÝSVA) Mütevelli Heyeti Baþkaný Halil Fatih Akgül "Sularýmýzý verimli ve doðru kullanmak geleceðimizi korumaktýr. Su tasarrufu, suya olan talebi azaltmak için en uygun maliyetli ve en çevreci yoldur."Bireysel olarak yapýlan israflar içerisinde, su israfý deðerlendirildiðinde; damlaya damlaya akan bir musluk, yýlda 3 metreküplük su kaybýna sebep olmaktadýr. Bunun her konuta maliyeti yaklaþýk 6 bin lira civarýndadýr. Türkiye'de yaklaþýk 19 milyon konuttan sadece %10'unda böyle bir durum olduðunda, oluþan israf yaklaþýk 11 milyar liradýr.Bir kiþinin günde iki kez 1 dakika boyunca musluk suyunu kapatmadan diþ fýrçalamasý yýlda 8 ton su israfýna neden olmaktadýr. Bunu, nüfusumuzun %20'sinin yaptýðýný tahmin ettiðimizde, ülkemizin toplam kaynak kaybý yaklaþýk 13 milyar lira olmuþ oluyor. Dört kiþilik bir ailenin her üyesinin duþ süresini 1 dakika kýsaltmasýyla yýlda 18 ton su tasarrufu saðlanmaktadýr.Akgül; "Nehir kenarýnda olsak dahi suyu israf etmeden kullanmalýyýz. Çünkü suyun alternatifi yok. Suyumuzu koruyalým ve tasarruflu kullanalým."Türkiye'deki Kuraklýk Tehlikesine Karþý Tasarruf TedbirleriSu tasarruf bilincinin geliþtirilebilmesi için günlük alýþkanlýklarýn deðiþtirilmesi gerekir. Basit ama oldukça etkili olan bu yöntemler ile evlerinizde su tüketimi konusunda tasarruf saðlayýn, kuraklýðýn engellenmesine destek verebilirsiniz. Su tesisatýnýzý düzenli olarak kontrol ettirebilirsiniz. Böylece muhtemel bir sorunda su kaybýný önlemiþ olursunuz. Su kaynaklarýnýn git gide azalmasý sonucu, kuraklýk önemli bir sorun haline geldi. Bilinçli tüketimle hem tasarruf saðlamak hem de enerji kaynaklarýný korumak mümkün.? MusluklarEllerinizi yýkarken, diþlerinizi fýrçalarken, tras olurken musluklarý açýk býrakmayýn. Çevirmeli musluk yerine kullanýmý daha kolay olan "aç kapa" musluklar kullanýn. Açýk býraktýðýmýz musluklardan boþa akan su, yýlda ortalama 12 tondur.Musluklarýnýz su damlatýyorsa, mutlaka tamir ettirin. Damlayan musluklar günde 30-200 litre suyun ziyan olmasýna sebep olur.Musluk Baþlýklarýnýn Su Tasarrufuna EtkisiMusluklarýnýzýn altýna suyun birikebileceði kaplar koyun.Diþinizi fýrçalarken suyu kapatýrsanýz, 4 kiþilik bir ailede ayda 160 damacana su yani 3040 litre su tasarrufu yapabilirsiniz.Dýþ fýrçalama ortalama 3 dakika süre alýr. Eðer musluk açýk býrakýlýrsa her fýrçalama esnasýnda ortalama 15 litre suyu israf etmiþ olursunuz. Günde iki defa diþ fýrçalanýrsa yýlda 10.950 litre su tüketirsiniz. 1 yýl boyunca, günde 2 kez, 3 dakika suyu kapatmadan diþlerinizi fýrçaladýðýnýzda, bir ailenin 2 yýllýk mutfak suyu ihtiyacýný boþa akýtmýþ oluyorsunuz.Musluklarýn su damlatmasýný önleyiniz. Dakikada 50-100 damla su akýtan bir musluktan, ayda 750-1500 litre suyun israf edildiðini unutmayýnýz.Suyu çeþmeden içen yerlerde, boruda ýsýnan su sebebiyle genellikle soðuyuncaya kadar boþa akýtýlýr. Suyu boþa akýtmak yerine, soðutmak için buz kullanýn.Armatür satýn alýrken, su tasarrufu saðlayýcý özelliði olup olmadýðýný araþtýrýn.Sýcak su borularýný yalýtkan malzemeyle kaplayýn. Borularýn ýsýnmasýný beklerken musluðu açýp suyu ziyan etmemiþ olursunuz.MutfakEvde harcanan suyun % 10'u mutfakta kullanýlýr. Piþirme, temizleme, yýkama ve içme amaçlý su kullanýmýnda birkaç noktaya dikkat ederek harcamanýzý kýsabilirsiniz.Kaynattýðýnýz yumurtalarýn sularýný atmayýn. Çiçekleriniz bu suyu çok seveceklerdir. Onlar için kalsiyum kaynaðýdýr.Direkt akan musluk suyu ile kaplarýnýzý durulamayýnýz. Böylece günde, 30-60 litre su tasarruf edilmiþ olur.Sebze ve meyvelerinizi akarsuyun altýnda yýkamak yerine, bir kabýn içinde yýkayýn. Yýkama sularýný daha sonra çiçeklerinizi sulamak için tekrar kullanýn.Sebze ve meyveleri açýk musluk altýnda yýkarsak gereksiz yere yýlda 18 ton su harcamýþ oluruz. Bunun yerine bir kapta veya lavaboyu týkayarak su doldurup içine de sirke dökersek hem daha az su harcamýþ oluruz hem de sebze ve meyvelerin üzerinde olan kimyasallardan kurtulmuþ oluruz.Ispanak, semizotu, pazý gibi yeþil yapraklý sebzeleri ayýkladýktan sonra, ilk yýkama suyuna sirke koyarsanýz daha kolay temizlenir.Dolu bir bulaþýk makinesi bulaþýðý sadece 12 litre su ile yýkar. Ayný bulaþýðý elde yýkarsanýz, ortalama 100 litre su harcarsýnýz. Bu da bir yýlda ortalama 40 ton suyu kurtarmanýz demektir.Bulaþýk makinalarýndaki sýcaklýðý 1 derece düþürmek bile % 6 oranýnda yakýt tasarrufu saðlamaktadýr.Elde bulaþýk yýkarken, mümkün olan en az miktarda deterjan kullanýn. Daha az deterjaný durulamak daha kolaydýr. Deterjan yerine doðal ürünler kullanmak çevre için daha iyidir.Bulaþýklarýnýzý elle yýkamak zorunda kalýrsanýz eðer, durulamak için doðrudan çeþmeden akarsu kullanmayýnýz.Önce leðende köpüðü akýttýktan sonra suyunuzu kýsýk seviyede açýnýz ve durulayýnýz. Durulamaya ara verdiðiniz durumlarda suyunuzu kapatmayý ihmal etmeyiniz.Musluðun altýna yýkadýðýnýz tabaklarý üst üste koyduktan sonra durulamaya baþlayýn. Daha az suyla temizleyebilirsiniz.Elde yýkadýðýnýzda, bulaþýk durulama suyunuzu biriktirip tuvaletlere dökmek için kullanabilirsiniz.Bulaþýk makinenizi tamamen dolduðunda çalýþtýrýn.Sebze haþlarken üstlerini kapatacak kadar su kullanýn ve tencerenin kapaðýný kapalý tutun. Hem sebzeleriniz daha çabuk piþer, hem de enerji tasarrufu yapabilirsiniz.Makarna ve sebze haþlama sularýný dökmeyin, çorbalarýnýzda kullanabilirsiniz.Donmuþ yiyeceklerin buzunun çözülmesi için, akarsuyun altýna tutmayýn. Kullanmadan bir gece önce buzdolabýnda çözülmeye býrakýn. Daha saðlýklý bir yolu tercih etmiþ olursunuz.Sýcak su borularýný yalýtkan malzemeyle kaplayýn. Borularýn ýsýnmasýný beklerken, musluðu açýp suyu ziyan etmemiþ olursunuz.Sýcak su tertibatýný da termostat ayarýnýn çok yüksek olmamasýna özen gösterin. Aþýrý derecede ýsýnmýþ suyu soðuk suyla ýlýtmaya çalýþmak israftýr.ÇamaþýrEvde harcadýðýmýz suyun % 15-20'si çamaþýr yýkamak için kullanýlýr. Çamaþýr için sadece su deðil, enerji ve deterjan da harcanýr.Klasik çamaþýr ve bulaþýk makineleri bir defada ortalama 40 litre su tüketirler. Çamaþýr ve bulaþýk makinesini tam dolumda çalýþtýrýnýz. Çamaþýr makinesini çalýþtýrýrken kýsa programlarý tercih edebiliriz.Çamaþýr makinesi her yýkamada 176 litre su harcar. Bu yüzden tam makine dolmadan çamaþýr makinasýný çalýþtýrmanýz gereksiz su harcamasý demektir. Haftada bir kez gereksiz kullanmayý önlersek, yýlda 9 ton suyu kurtarmýþ olursunuz.Çamaþýr makinenizi tamamen dolduðunda çalýþtýrýn. Bu þekilde, her yýkamada 10 litreye kadar su tasarruf edebilirsiniz.Koyu renkleri düþük sýcaklýklarda yýkamak hem enerji ve su tasarrufu yapar, hem de giysilerinizin ömrünü uzatýr.Elde çamaþýr yýkarken, ayný suda önce beyazlarý, sonra renklileri yýkayabilirsiniz.Çamaþýrdan arta kalan suyu yerleri silmek veya tuvaletlerinize dökmek için kullanabilirsiniz.? BanyoEvde en çok su banyoda harcanýr. Günlük harcamanýzýn % 40'ý banyodadýr.Banyo yaparken küvet doldurmak yerine duþ alarak su tüketimini %25 azaltabilirsiniz. Duþ alarak 40-60 litre su tüketirken, küvet ile banyo yaparak 120-150 litre gibi bir su tüketimi söz konusu olacaktýr.Duþunuzun süresini azalttýðýnýz her dakika baþýna ayda 570 litre su tasarrufu edersiniz. Bu 30 damacana su demek!Dört kiþinin bir ailenin her üyesinin duþ süresini 1 dakika kýsaltmasýyla yýlda 18 ton su tasarrufu saðlanmaktadýr.Banyo yaparken debisi ayarlanabilir tasarruflu duþ baþlýðý kullanýn. Bu duþ baþlýðý dakikada en fazla 9-12 litre su tüketirken, diðer baþlýklar 25-30 litre su tüketir.Duþ alýrken su tasarrufunun en kolay yolu, suyu tasarruflu kullanan duþ baþlýðý kullanmaktýr. 6 dakika duþ yaptýðýnýzda, tasarruflu duþ baþlýðýyla her duþ almada 50 litreye kadar daha az su harcamýþ olursunuz.Uzun banyo ve duþ keyfinizi bir kere daha düþünün. Duþ sürenizi 1 dakika azaltmanýz yýlda 5 ton su tasarrufu yapmanýz demektir. Su tazyikini çoðaltan ekonomik duþ baþlýklarýný kullanýrsanýz daha az su kullanmýþ olursunuz. Sabunlanýrken suyu açýk býrakmanýz faturanýzý yarý yarýya artýracaktýr unutmayýn. Sýcak su gelene kadar boþa akan soðuk sularý biriktirerek evde çiçek sulamada, balkon yýkamada kullanabiliriz.Banyo suyunun ýsýnmasýný beklerken, akýtýlan suyu bir kovaya doldurun.Yýkanýrken, küveti doldurmayý deðil, duþ yapmayý tercih edin.Küvette yýkanmak isterseniz, sadece yarýsýný doldurun.Küvetinizi, suyun sýcaklýðýný kontrol ederek doldurun. Sýcak suyu sonradan ýlýtmak su ziyanýna yol açar.Küveti doldurarak banyo yapmak ortalama 180 litre su harcamanýza neden olur. Uzun banyolar yerine kýsa duþlarý tercih ederek %50 ile 80 arasý su tasarrufu saðlayabilirsiniz.Banyo suyunuzun akýp gitmesine izin vermeyin. Bu suyu araba yýkamak veya tuvalete dökmek için kullanabilirsiniz.Daha kýsa süre duþ yapýn. Yýkanma sürenizi sabunlanma, yýkanma ve durulanma ile sýnýrlayýn. Tuvaletinizi çöp kutusu gibi kullanarak elinize geçenleri atmayýn. Gereksiz yere sifonu çekmeyin.Diþlerinizi fýrçalarken, yüzünüzü yýkarken suyu akar vaziyette býrakmayýn. Bu þekilde günde 6 litreye kadar sudan tasarruf edebilirsiniz.Bir kiþinin günde iki kez 1 dakika boyunca musluk suyunu kapatmadan diþ fýrçalamasý yýlda 8 ton su israfýna neden olmaktadýr.Týraþ olurken ve yüz sabunlarken, musluðu kapalý tutarak günde 15-35 litre su tasarruf edebilirsiniz.TuvaletlerEvlerde, banyo ve tuvalette tüketilen su miktarý evde tüketilen toplam suyun %70'ini oluþturmaktadýr.Tuvalet sifonlarý en çok su israfý yapýlan yerlerden birisidir.Çift kademeli rezervuar sistemleri almayý tercih edin. Bu sistemde iki seçenek vardýr; yarým rezervuar sývý atýklar için, tam rezervuar ise katý atýklar için.Tuvalet rezervuarý (su deposu) 16 litrelik ise, 4 kiþilik bir aile tuvalette ayda 7 ton su tüketir. 16 litre yerine, 8 litrelik tuvalet rezervuarýyla ayda 3,5 ton su tasarrufu edebilirsiniz. Bu bakýmdan, tuvalet sifonlarýnýzý gerekmedikçe çekmeyiniz.Bir tuvaletteki su kullanýmýný azaltmanýn en basit yolu yýkama hacmini azaltmaktýr. Tuvaletlerin klasik rezervuarýnýn su depolama kapasitesi 16 litredir. 4 kiþilik bir aile, her bir kiþinin 2 defa kullandýðý varsayýlarak, 16 litrelik tuvalet rezervuarý ile ayda tuvalette 3.840 litre su tüketir. Suyu israf eden bu tuvalet rezervuarlarý mutlaka deðiþtirilmelidir. Bunun yerine yýkama baþýna 4 litrelik ultra düþük tuvalet rezervuar ile hem tuvaleti temizlemek hem de su tüketimini ayda 960-1.200 litreye düþürmek, yýlda 34.560 litre su tasarruf etmek ve tuvaletlerde su tüketimini %75 azaltmak 10 mümkündür.? BahçeBahçenizde hortum veya fýskiye yerine damlama sulama sistemini kullanýrsanýz hem daha az su harcamýþ olursunuz hem de bitkileriniz kökten sulanacaðý için daha saðlýklý olur.Bahçenizi ve çiçeklerinizi sulamak için, günün serin saatlerini seçin. Sabah ve akþam gün batýmý daha iyi zamanlardýr. Öðle sýcaðýnda sularsanýz, buharlaþma sonucu, suyun büyük bölümünü kaybetmiþ olursunuz.Bahçede sulama için önereceðimiz diðer bir sistem ise GRÝ SU toplamaktýr. Mutfakta banyoda pis olmayan sularý biriktirerek kullanmaktýr. Bahçe için gri su topluyorsanýz bahçeye uyumlu sabunlar ve temizlik ürünleri kullanýn.Çiçeklerinizi sularken kaldýrýmlarý deðil, sadece çiçekleri sulayacaðýnýz þekilde hareket edin.Suya fazla ihtiyaç göstermeyen bitkilerin bahçede yetiþtirilmesine özen gösterilmelidir.Yaþadýðýnýz yerin iklimine uygun, yerli bitlilerin ekin. Yerli bitkiler daha az su ve daha az bakým ile büyüyebilirler.Kaldýrým ve yerleri suyla yýkamak yerine çalý süpürgesiyle süpürün.Kurak zamanlarda bahçenize veya balkonunuza kuþlarýn su içip banyo yapabileceði kaplar koyabilirsiniz.Normal hortumla aracýnýzý yýkamayýnýz/yýkatmayýnýz. Mutlaka otomatik durdurmalý baþlýklý hortumlarla aracýnýzý yýkatýnýz. Aracýnýzý otomatik durdurmalý baþlýklý hortumla yýkatýrsanýz, her seferinde 40 litre suyu tasarruf edersiniz? Yaðmur SuyuYaðmur suyunu biriktirecek büyük su tanklarý büyük tasarruf saðlayabilir. Yaðmur suyu özellikle bahçe sulamak ve araba yýkamak için kullanýlabilir.Bu tür bir su tanký için yeriniz yoksa yaðmur veya kar yaðdýðýnda kovalara ve leðenlere su biriktirebilirsiniz.Su kýtlýðý çeken mesela Avusturalya gibi ülkelerde, yaðmur suyu biriktirilerek evin su tertibatýna dâhil edilebilmektedir.Yaðmur Suyu HasadýYaðmur suyu hasadý, suyun akmasýna ve topraða emilmesine veya kanalizasyon, akarsu veya nehirlere yönlendirilmesine izin vermekten ziyade yaðmurun yeniden kullanýlmak üzere toplanmasý ve depolanmasýdýr. Faturalarýnýzý düþürürken evde su tasarrufu yapmanýn en kolay yollarýndan biridir. Ýster özel tasarlanmýþ bir sistemi, ister basit bir yaðmur toplama yöntemini tercih edin, yaðmur suyunun toplanmasý akýllý ve sürdürülebilir bir yöntemdir.Yaðmur suyu hasadý, suyun kýt, kirli olduðu veya yalnýzca mevsimlik olarak mevcut olduðu yerlerde temiz tatlý su kaynaðý saðlamaktadýr. Ek olarak, yaðmur suyunun toplanmasý ve depolanmasý, içme ve evde kullaným için güvenli, temiz su ve ayrýca bahçecilik, hayvancýlýk veya tarým için daha ucuz bir yol olabilir. Antropologlar, suyu yakalayýp depolayabilmenin, özellikle daha kuru ortamlarda, tarýmýn geliþmesiyle baþladýðýna inanýyorlar.Yaðmur suyunu depolamak için kullanýlan sarnýçlar Neolitik çaðlara kadar uzanan dönemlerde bulunmuþtur.En temel yaðmur suyu toplama sistemleri, yaðmuru toplamanýn bir yolunu (bu bir evin çatýsý kadar basit olabilir), suyu yönlendirmenin bir yolunu (bir oluk ve akýntý borusu gibi) ve suyu depolamak için bir yeri (örneðin bir varil) içermektedir.Su için daha fazla potansiyel kullaným saðlayacak baþka bir sistem ise su toplama ve depolama iþleminin yaný sýra kir ve döküntüleri su kaynaðýndan temizleyecek filtreler içerecektir. Bu sayede, gri su denilen kirli sularýnda tekrar kullanýmý saðlanabilecektir.Çatýlara Yaðmur Suyu Toplama SistemiÇevre ve Þehircilik Bakanlýðýnca hazýrlanan Planlý Alanlar Ýmar Yönetmeliðinde Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayýmlandý.Yönetmelikle, kuraklýk sorununun giderek artmasý da dikkate alýnarak artýk 2 bin metrekareden büyük parsellerde inþa edilecek tüm binalarýn çatýlarýnda toplanan yaðmur sularýnýn, bahçe sulama veya arýtýlarak bina ihtiyacýnda kullanýlmak üzere bahçe zemini altýnda bir depoda toplamasý amacýyla "yaðmur suyu toplama sistemi" yapýlmasý zorunluluðu getirildi.Türkiye'de 2021 yýlýnda Resmi Gazete'de yayýmlanan düzenlemeyle;2000 m²'nin üzerindeki parsellere yapýlacak binalarda yaðmur suyu toplama sistemi zorunlu hale geldi2000 m²'den küçük alanlarda inþa edilecek yapýlar içinse belediyelere yaðmur suyu toplama sistemini zorunlu kýlma yetkisi verildi.Yaðmur Bahçesi UygulamasýÇevre ve Þehir Bakanlýðý tarafýndan yaðmur bahçesi uygulamasýyla ilgili hazýrlanan raporda yaðmur bahçelerinin avantajlarý ve kullanýmý aþaðýdaki gibi özetlenmiþtir;Yaðmur suyundan faydalanma konusu, insan yerleþmeleri tarihi içinde yer almakla birlikte, küresel iklim deðiþikliði nedeniyle günümüzde çok daha önemsenir hale gelmiþtir.Özellikle kentsel altyapý þebekelerinin yaðmur suyu kaybýna ve taþkýn sorununa sebep olmalarý gerekçesiyle, "yaðmur suyunun yönetimi" aðýrlýk kazanarak, bu kapsamda;Kentsel alanlarda hidrolojik fonksiyonlarýn korunmasý,Yaðmur sularýnýn bekletilerek yeraltý sularýna karýþmasý,Yaðmur suyu toplamada ekolojik çözümlerin tercih edilmesi,amacýyla "Yaðmur Bahçeleri" uygulamaya konulmuþtur. Özellikle kentlerimizde yaþadýðýmýz iklim deðiþikliði ve buna baðlý yaþanmaya baþlanan kuraklýk, yaðýþ rejimi ve miktarýndaki deðiþmeler ve bunun sonucunda oluþan su kaynaklarýnda azalmaya çözüm oluþturabilecek "doða-esaslý yaklaþým" yöntemlerinden birisi olan "Yaðmur Bahçeleri'nin", yaþanan bu zorlu süreçte doðal, ekonomik ve sosyal direncimizin artýrýlmasýnda küçük ama etkin bir adým olacaktýr.Yaðmur suyu, artýk dünyanýn hiçbir yerinde güvenli ve temiz deðil!Amerika Birleþik Devletlerinde çevre bilimcilerden oluþan bir ekip, kontaminasyon yönergelerine dayanarak, yaðmur suyunun artýk dünyanýn hiçbir yerinde içilmesinin güvenli olmadýðýný duyurmuþtur.Ekibin yaptýðý araþtýrma, dünyadaki yaðmur suyunun polifloroalkil maddeler ve PFAS adý verilen tehlikeli kimyasallar içermesi sebebiyle içilmesinin güvenli olmadýðýný göstermektedir. Stockholm Üniversitesi'nde on yýldýr PFAS üzerinde çalýþan araþtýrmacýlar, bu maddelerin tüm atmosfere yayýldýðýna ve dokunulmamýþ hiçbir yer býrakmadýðýna dair kanýt bulmuþtur. Ayrýca, PFAS maddesinin gýda ambalajlarýnda, su geçirmez giysilerde, mobilyalarda, halýlarda, tencere ve tavalarda yapýþmaz kaplamalarda, yangýn söndürücü köpüklerde, elektronik cihazlarda ve bazý þampuanlarda ve kozmetik ürünlerinde kullanýldýðý belirtilmektedir.