Hiç birşey olamazsa bari imam olsun!
1986 yılında Diyanet İşleri Başkanlığınca “Bir ihtiyaca Binaen ”başlatılan “Camiler Haftası” 2003 yılından bu yana da “Camiler ve Din Görevlileri Haftası” olarak 1-7 Ekim tarihleri arasında çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır. Ülkemizde bu türden bir etkinliğin olması,hiç kuşkusuz ki; bir tartışmayı da beraberinde getirmiştir.En belirgin reflekslerden biri ‘Laik’ bir devlet de bu türden ‘Dini’ bir etkinliğe yer verilmesinin yanlış olduğu kanaatidir.Diğer yandan da bunun bir gereklilik olduğu,bu ülkenin bir gerçeği olduğu,dolayısıyla,laikliğe aykırı olarak yorumlanmasının, yanlış olduğu kanaatidir.Bu noktada tartışma henüz bitmiş değil!
“Dünya Kadınlar Günü-Anneler Günü-Özürlüler Haftası-Yerli Malı Haftası-Babalar Günü-Sevgililer Günü…” v.b. özel günler dikkate alındığında,siyasal iktidarların ve “Elitist Bürokrasi”nin özel gün tayin etmede alabildiğine siyasal ve konjonktürel davrandığı da muhakkaktır.Nevruz –‘Newroz’ olarak bilinen bahar mevsimini müjdeleyen zamanla ilgili olarak, siyasal Kürt unsurlar ile siyasal Türk unsurların olayı yorumlama biçimlerine dikkatle bakıldığında bu daha da belirginleşmektedir.
Laik devletin temel karekteri gibi de yorumlanabilecek olan takvimlerimizin sağ ve sol köşesine iliştirilen “Dini Günler” ile “Milli Günler” içerisinde zikredilen günlerin toplumsal hafızamızda bir karşılığı bulunduğundan pek yadırganmadığı,lakin yukarıda sayılan günlerin taraflarca değişik gerekçelerle; en çok da “Tüketim Kültürü” gerekçesiyle yadırgandığı malumdandır.
Bu tablo içerisinde “Camiler ve Din Görevlileri Haftası” bir fotoğraf karesine zorla girdiği her halinden belli olan kişinin fotoğraftaki iğreti duruşunu andırmaktadır. Bir diğer yönden toplumsal hafızadan silinen,silikleştirilen din,cami,imam…v.b. unsurların toplumsal zemin bulmasına hizmet amacı taşıyan bu yaklaşım biçimi, sahici ve kalıcı değildir.Bugün il ve ilçelerin kültürel ve sanatsal etkinlikler icra edilen salonlarında birer konuşmacı(konferans,panel,seminer) ayarlanarak,imam ve müezzinlerin de katılımı temin edilerek hafta boyunca bazı etkinlikler düzenlenerek “Camilerin Tarihteki Fonksiyonları” başlığı altında özetlenebilecek konular ile yine bu doğrultuda imamlar,müezzinler,genel olarak da “Din Görevlileri” şeklinde tabir edilen sınıfın tarihteki fonksiyonlarından örnekler verilerek,haftanın anlam ve önemi aktarılacaktır.Bu vesile ile;bu camiada görev yapan bir insan olarak,hem kendimi hem de meslektaşlarımın haftasını kutlamam gerekiyor.Vatana,millete…hayırlı ve uğurlu olsun!
Peki bir imam olarak,içinde bulunduğumuz haftanın bir faili olarak(acaba mef’ulu mu demeliyim?!) modern dünyada kendimi,kurumumu ve en genel anlamda din ile dindarlığı düşündüğümüzde neleri görüyoruz?Eskilerin ifadesi ile “Hal-i Pür Melalimiz” nedir? Bunu tartışmalıyız.Ben bunu tartışmak için bir kapı aralıyorum.
Yıl 1978 Gaziantep ilimizin şirin ilçesi Nizip’teyiz.Nihayet ilkokulu bitirdim.Orta okula kayıt yaptırmam gerek.O günlerde dört tane okulumuz var.Nizip Ortaokulu-Nizip Lisesi-Endüstri Meslek Lisesi ve İmam Hatip Lisesi.Babam beni İmam Hatip Lisesine yazdırdı.Orta kısım dahil yedi yıl okumam gerek. “Mahalle Baskısı” o an başlamıştı. “Cenaze mi yıkayacak?!” İmam Hatip okullarına gidenlere o yıllarda böyle bakılıyordu.Anam bana baktı minicik ‘Sarı’ oğlu ve cenazeler!Kabullenemedi.Sesini yükseltti.Yüzünü ekşitti...Ne yaptıysa olmadı.Babam doğunun çocuğuydu.İmamları,mollaları,mahalle(Yukarı Oba Mah) imamımızı gören,kendisi de ilerlemiş yaşına rağmen bu mesleğe her zaman heves eden biri olarak,ulaşamadığına benim üzerimden ulaşmak ve imamların imkanlarına kavuşmam için beni imam yapmak istiyordu.Aradan 32 yıl geçmesine rağmen,anam ikna olsun diye unutmadığım şu cümleyi söyledi yoksul babam; “HİÇBİR ŞEY OLAMAZSA BARİ İMAM OLSUN”
Nihayet imam Hatipli olduk.İmam Hatipli olmak bugün geriye dönüp baktığımda,artıları ve eksileri ile gerçekten büyük bir nimet imiş bunu daha iyi anlıyorum.Bizlere Müslüman olan bu topraklarda Müslüman olabilmek,Müslüman kalabilmek noktasında katkıları olan herkesi hayır ve minnetle anmam gerekiyor.Ne var ki;içinde bulunduğumuz anda kavrayamadığımız o yıllardaki yetiştirilme tarzımız alabildiğine siyasaldı.12 Eylül darbesinin mağdurlarıydık.Okulumuzda özellikle ‘Solcu’ tabir edilen hatta ‘Dinsiz’ tabir edilen hocalarımız dahi vardı.Bunların karşısında ise bizi ‘Mücahit’ olarak kurgulayan,idealize eden kendince iyi niyetli, bir dizi çağını yakalayamayan,vizyonu olmayan ‘Meslek Dersleri’ hocalarımız da.Günü kurtarıyorduk.Akıncılık,Milli Selamet,Dev-Yol,Dev-Sol,Sağcı,Ülkücü…İç işlerimizde de Nurcu,Süleymancı,v.b. idik!Dini manada etkin olan ana damarlar bu cemaatlerdi.
1980’li yıllarda okulumuzun yaptırma yaşatma derneğine başkanlık eden meşhur Enver Demir(Zeytinlik Cami İmamı)in beni bir Süleymancı ile kavgaya nasıl da ittiğini şimdi gülümseyerek hatırlıyorum.Öyle ki;polis kayıtlarına dahi girmiştim.Yol kesmek,tehdit etmek…Karakolda ise işgüzar bir polisle tartışma sonucu henüz 16 yaşında “Atatürk’ü sevmemek” le damgalanmıştım.İmam Hatip öğrencisi olmamdan dolayı bana bu soruyu soran zihniyete,onu ve beni iki karşı kutupta konumlandıran sisteme o gün de bu günde tek kelime ile “Yuh olsun-Veyl olsun”
Dediğim gibi artıları ve eksileri ile koca yedi yılımı İmam Hatip Lisesine verdim.Lise de bana yedi yılını verdi.Pek razı olmasam da iyi bir alış-veriş oldu!Elimde bir diploma ve ben okulun kapısından dışarı çıktım.O kapının gerisinde,o mütevazı binada,çamurlu ve zeytinli bahçesinde yedi yıl geçirdiğim okulumu özlüyorum.
Babamın söylediği o tarihi sözden dokuz yıl sonra imam oldum!Üniversiteyi okulu bitirdiğim yıl kazanamadım.Evin yükünü hafifletmek için hayata en kısa yoldan atılmak için imamlığı tercih ettim.Ne bir eğitim ne bir formasyon ne de başka bir şey!Kelimelerin,ayetlerin,surelerin Kur’an’ın kafasını gözünü kıra kıra okumayı öğrendim! Hayatı,insanları,dindarlık seremonilerini,dinin hayatla olan irtibatını…yıllar geçtikçe sorguladım.Yıllarca kitap okudum.Maaşımın neredeyse tümünü kitaplara verdim.Okudukça büyüdüm.Posta ile mektuplaşmanın yoğun olduğu o yıllarda köye posta getiren memurun yirmi civarında aylık süreli yayını köyüme taşıdığı o günler imam olamaya başladığım günlerdi.Babamın sözünün ne anlama geldiğini ve ne denli aşağılayıcı,yaralayıcı ama bir o kadar da sahici olduğunu o yıllarda keşfettim.Etrafımda bulunan imamların 3-5 tanesi hariç hemen hepsi hiçbir şey olamadığı için,imam olanlar tayfasıydı.Kitap okumak yerine bir iki inekle uğraşmayı,daha görevlerinin ilk yıllarında parmaklarına nişan yüzüğü takmayı,hemen evlenmeyi düşünen ne çok ucuz taleplerin sahipleriydiler! Onların babaları ile babamın aynı düşündüğünü,onları görünce anladım.
Uzun yıllar sadece kitaplarla ilişkim oldu.İnsan olduğumu,hayatımı… bu yıllardaki ciddi okumalar sonucunda anladım.Ne var ki;bu okumalardan sonra meslektaşlarımla aramız gittikçe açılıyordu.Hem yatay hem de dikey bir açılmaydı bu.Diyanetin o günde bugün de bizim için öngördüğü formatın dışına çıkmıştım.Vitrinin dışına çıkmıştım.Vizyon dedikleri bizim mahallemizde ise Firaset ve Basiret olarak bilinen toplumsal öngörülerim gelişiyordu.Nihayet İlahiyat Fakültesine geldim.Okulu bitirdim.Değişik ve maddi imkanları fazla olan iş imkanları ve teklifleri ile karşılaştım.Ne var ki; ben “Bir şey olabildiği halde İmam Kalmayı tercih ettim!” Bu cümle tartışmaya açık olsa da babacığıma nazire kabilinden yazıldı.
Mersin de 10 yıl görev yaptıktan sonra yeniden okumaya başlamak için İstanbul’a geldim.İnsanlık tarihinin en muhteşem şehirlerinden bir şehirdi İstanbul.Hele camileri ve imamları…
İstanbul imamları… Neredeyse kahir ekseriyeti vitrin kurbanları.Alımlı,bakımlı,en çok da seslerine yüklenerek hayatlarını idame ettirmenin peşindeler.Diyanet camiamızın en üst kademesinde dahi ses ve vitrin ‘İmamet’ için hala olmazsa olmazlardan kabul edildiği içindir ki;imamlar da bu rolü icra etmekte,hatta bazıları rol bile kesmektedirler! İstanbul imamları adeta Türkiye’nin fotoğrafı gibidir.Benim de gafletten olsa gerek tanınmak veya şöhret olmak veya başka bir sebeple konu mankeni olmayı kabul ettiğim bir okuma biçimi içinde imam denildiğinde,yakışıklı(Selman Okumuş arkadaşımız için “Manken Gibi” başlığını medyamız kullanmıştır)sesi güzel,düzgün konuşma kabiliyeti olan,imamlık mesleği dışında bazı hünerleri olan prototipler akla gelmektedir.Hatta yaygın ve yavan bir niteleme ile; ‘Aydın’ sıfatlı imamlar öne çıkmaktadır.Yukarıda sayılan bazı müspet sıfatlar elbette bir imamda olması gereken,olduğu zaman imamı daha da güzelleştiren sıfatlarıdır.Ne var ki;dinin,dindarlığın bu pencereden okunması,zahire,vitrine,bedene…denk geldiğinden, aynı zamanda ciddi bir aldanış ve aldatmayı da beraberinde getirmektedir.
21.yüzyılda hala 16-17 yaş kuşağının okuduğu kitapları okuyan,felsefeyi,hermonötiği,tarihselciliği,küreselleşen dünyada din algısını…v.b. konuları sadece ilahiyat hocalarına hasreden bir Diyanet teşkilatı kabul etsin veya etmesin hayatı çok gerilerden takip etmekte ve bu sebeple de lokomotif olmak yerine,vagon olmayı tercih etmektedir.
Bu yılın bu gününde ve ileriki günlerde bir haftalık periyot içinde kutlanacak etkinliklerde hep aynı nakaratı dinlemekten yorulan biri olarak,çağı ve günü yakalayan bir Diyanet için fiilen de dua makamındayım.Ebu Hanife üzerinden meşruiyet alanı arayan bir nadana cevap vermeyi zül sayan,aktüaliteye alabildiğine uzak duran Diyanet teşkilatının hemen her mensubu pratikte bu hayatı yaşamakta,aynı acılar,kaygılar ve sevinçleri paylaşmaktadır.Ne var ki;cübbeler giyilince kullanılan sentetik dil,bölünmüş zihinlerimizi ve hayatımızı birleştirememekte bizi inşa edememektedir!
1-7 Ekim arasında kutlanan bu etkinliklere de maalesef iki yönlü cübbe giydirilmiştir.Birinci cübbe bilim cübbesi ikinci cübbe avamın ilmihal bilgisini kontrol altında tutan güya peygamber cübbesidir!Bu iki yapay cübbeyi sırtımızdan çıkarmadıkça ne biz ne de toplumumuz selamet sahiline ulaşamayacaktır.Ben cübbemi dünden çıkardım.Hayatın dilini,hayat veren şeylere çağıran kitabın sahici dilini kuşanmak için çırpınıyorum.Zira biliyorum ki; dilimin sınırları dinimin sınırlarıdır.
Ve öğrendiğim başka bir şey daha var; Bu toplum devasa İslam geleneğine olan hürmetinden dolayı bizi ve cübbelerimizi saygı ile karşılamaktadır.Bu anlamda Cübbeyi çıkardıktan sonra nasıl da sıradanlaştığımızı hala görmeyecek miyiz?İşte bu sıradanlık içinde yaptığımızdır din hizmeti!Her şeye rağmen imam olan,imam kalan ve imam ölenlere en derin saygı ve hürmetle…
01.10.2009
