BABALARIN ÇOCUK HAYATINDAKÝ ROLÜ
Geçen sayýmýzda anneler günü nedeniyle annelerden bahsederken, bu sayýmýzda haziran ayýnýn üçüncü haftasýnýn Pazar günü babalar günü olmasý nedeniyle babalar ile ilgili bir yazý yazma gereðini duyduk. Bu arada tüm babalarýn babalar gününü kutlarýz.
Hayatýmýzýn en önemli parçalarýndan birisi… Zor zamanlarýmýzda sýðýndýðýmýz bir liman… Her zaman bize kol kanat geren en yüce varlýk…. Hiçbir þeye deðiþmeyeceðimiz, kýymetini genellikle yokluðunda anladýðýmýz Babamýz,…
Babalar, çocuk eðitimin neresinde… Gerçekten günümüzde babalar çocuklarýn eðitimiyle yeterince iligilenmekte midirler? Yoksa, onlarda hayatýn akýþý içinde kaybolup gitmiþler midir?
Babalarýmýz, canlarýmýz… Ama geçim kaygýsýyla bizi unutan varlýðýmýz… Bizi ele güne muhtaç etmemek için yýrtýnýrcasýna çalýþan, ama bu arada bizlerin eðitimin ihmal eden babalarýmýz… Biz büyürken aslýnda yanýmýzda olmayan, bizim nasýl büyüdüðümüzü görmeyen, ama aslýnda kalbi bizim için çýrpan varlýk…
Babalar, kapitalist sistemin çarklarý içinde kaybolmuþlardýr. Babalýk rolü günümüzde maalesef gerekli iþlevini yerine getirmeyen bir hal haline gelmiþtir. Baba, sadece doyuran, geçimini saðlayan bir unsun haline gelmiþtir. Baþka alanlara kapalý bir unsur… Kapitalist sistem, babayý evden aileden koparmýþtýr. Çocuk, baba þefkatini arar hale gelmiþtir. Baba, sabahýn ilk ýþýklarýyla iþe giderken akþam genelde çocuklarýnýn uyuduðu bir saatte veya geç bir zamanda dönmektedir. Çocuðunu sadece uzakta sevebilmekte, onun yetiþmesinde katkýsý olmamaktadýr. Ya da yorgun argýn gelmekte, televizyonun karþýsýnda yýðýlmakta ve bazen orada uyuya kalmaktadýr…
Baba, görevinin çocuklarýnýn rýzkýný temin etmekle sýnýrlý olduðunu düþünmekte, bu rýzký saðladýðý için tüm görevlerini yerine getirdiði mutluluðu ile uyumaktadýr. O, çocuklarýnýn eðitimini de sistemin okullarýna teslim etmekte, böylece kendisine düþen rol sadece para kazanmak olduðunu sanmaktadýr. Babalýðýn bu kadar ucuz ve kolay olduðunu düþünmektedir.
Günümüz kapitalist sistem, babalýðý sadece biyolojik bir faktöre indirgemektedir. Baba sadece biyolojik görevini yapmaktadýr. Baþka bir fonksiyonu yoktur kapitalizme göre… Hatta günümüz sprm bankalarý kanalýyla medya, babaya bile gerek olmadýðýný sadece annenin yeterli olacaðýný empoze etmektedir. Çocuk mu yapmak istiyorsunuz? O halde size en yakýn sperm bankasýna baþ vurun. Ýstediðiniz ýrk ve renkten bir çocuk sipariþi verin. Babanýn kahrýný da çekmenize gerek yok. Özgürlüðünüzü feda etmenize de gerek yok! Bilgisini sunmaktadýr. Onlara göre baba rolü bu kadar basittir…
Halbuki babalýk rolü bu kadar basit mi? Baba, sadece doyuran veya ilk eylemi saðlayan mý?
Bizim geleneksel yapýmýz babaya çok büyük sorumluluklar yüklemektedir. Ona göre çocuðun doðumundan önce baþlamaktadýr babanýn sorumluluðu. Baba, çocuðunun her aþamasýnda yanýnda olmaktadýr. Onun kiþiliðinin olgunlaþmasý, yetiþmesi, eðitimi ve hayata hazýrlanmasý hep babanýn sorumluluðundadýr. Baba, þunu bilmektedir ki çocuk yapmak, sadece bir baþlangýç… Asýl sorun ondan sonra baþlamaktadýr. Bu sorumluluðu almaya henüz hazýr olmayanlarýn babalýk gibi zor bir maceraya atýlmamalarý gerekmektedir.
Günümüz hukukunda bile çocuk babadan bir çýrpýda koparýlmaktadýr. Bu çocuðun büyümesindeki baba faktörü unutulmaktadýr. Babanýn tali bir unsur olduðu olmasada çok bir þey kaybedilmeyeceði görüþü egemen olmaktadýr. Halbuki babanýn çocuðun olgunlaþmasýndaki ve hayata güçlü bir þekilde hazýrlanmasýndaki rolü yadýsýnamaz…
Yapýlan araþtýrmalar, çocuðun geliþimi eðitimi konusunda babanýn önemini ortaya çýkarmaktadýr. Fakat yine yapýlan araþtýrmalar da babalarla çocuklarýn ayný evde yaþamalarýna raðmen birbirlerini tanýmadýklarýný, yani ciddi bir iletiþim kopukluðu yaþadýðýný göstermektedir. Özellikle babanýn çocuklarý ile ilgili bu iletiþimsel durumu çözmesi gerekmektedir. Aksi takdirde çocuklarda ciddi geliþimsel eksiklikler ortaya çýkabilir.
Geleneksel aile yapýsýnda baba otorite kaynaðýdýr. Buyurgandýr. Evin geçimini saðlar. Çocuk ile baba arasýndaki sorunlar anne aracýlýðý ile çözülür. Baba yeri geldiðinde þiddete baþ vurabilir. Bütün sorunlar, babanýn sallayacaðý iki tokatla çözülür. Ama deðiþen aile yapýmýzla birlikte babaya düþün sorumluluk daha da artmaktadýr. Çocuðun karmaþýk hayata hazýrlama, paylaþým ve çocuðu anlayarak yardýmcý olma ögesi üzerine kurulmuþtur.
Babalar, eðer çocuðun hayatýndan kopmak istemiyorlarsa, onunla daha fazla ilgilenmeli ve daha fazla iletiþim kurmalýdýrlar. Bu iletiþim yollarýný da kýsaca þöyle sýralayabiliriz.
1. Çocuklarýyla daha fazla zaman geçirmeli, iþlerini planlarken çocuklarýyla geçireceði zamaný da bu planlamanýn içine dahil etmelidir. Unutmamalýdýr ki; bu kadar gayret etmesinin sebebi ailesidir. Ama eðer onlara zaman ayýramýyorsa bütün bu gayretler boþa gidebilir.
2. Anne ile çocuklarýnýn geliþimi hakkýnda istiþare etmeli, ondan bazý bilgiler almalý, annenin kendisini bu konuda yönlendirmesine ses çýkarmamalýdýr.
3. Eve yorgun bile gelse çocuklarýyla kýsa da olsa zaman geçirmeli, onlara gün boyu neler yaptýklarýný sormalý, derslerini ve arkadaþlarýyla olan iletiþimleri ile ilgilenmeli, yanlýþ giden bir yön varsa düzeltmeye çalýþmalýdýr.
4. Çocuklarýyla birlikte küçük gezintilere, aile ve arkadaþ ziyaretlerine gitmelidir.
5. Çocuða verilen sözler mutlaka tutulmalýdýr.
6. Özellikle erkek çocuklarla çok fazla vakit geçirilmelidir. Çünkü erkek çocuklar için baba bir modeldir. Erkek çocuklarýnýn, cinsel kimliklerinin geliþmesinde babanýn rolü önemlidir.
7. Babanýn çocuk yaþamýna etkin bir þekilde katýlmasý, çocuðun analitik düþünmesini, sözel becerisinin geliþiminde önemli rol oynamaktadýr. Bir babanýn çocuðuna verebileceði en önemli katký, onunla sürekli iletiþim içinde olmasýdýr.
8. Babanýn çocuk yaþamýna etkin bir þekilde katýlmasý, çocuðun anne merkezli bir geliþimi engellemekte, farklý geliþimlerle ve sevgilerle beslenmekte, anneye baðýmlý bir kiþi olmaktan çýkýp birey olma yoluna adým atmaktadýr. Bu durum en çok anneyi rahatsýz edebilir. Çünkü çocuk yaþamýndaki merkezi rolünü kaptýrmak, bir baþkasýyla paylaþmak, bir çok anne için zordur.
9. Babanýn sadece bir korku unsuru olarak anne tarafýndan kullanýlmasý ve çocuða ceza veren bir öge olmasý yerine, gerektiðinde sýrdaþý, arkadaþý ve yoldaþý olmalýdýr. Çocuðun hayatýnda bir klavuz ve rehber olmalýdýr.
10. Bazý babalarda, çocuklarýyla yeterince ilgilenmediklerinden ve zaman ayýramadýklarýndan doðan bir suçluluk psikolojisi ortaya çýkmaktadýr. Bu durumu örtebilmek için de her akþam beraberlerinde çocuklarý için bir hediye getirmekte, çocuðu hediye ve eþyaya boðmaktadýr. Bir süre sonra çocuk, getirilen hediyelerle tatmin olmamaya ve sürekli yeni þeyler istemeye baþlar. Halbuki burada istenen bizzat babanýn kendisindir. Baba eðer çocuðu mutlu etmek istiyorsa verebileceði en büyük hediye olarak kendisini vermelidir. Yani onunla mutlu ve güzel saatler geçirmeli, iletiþim kurmalýdýr.
11. Bazý babalar, annenin yanlýþ yönlendirmesi sonucu çocuðu üzerinde korkuya ve þiddete dayanan bir disiplin kurmaktadýrlar. Bu durum, çocuðun içe kapanmasýna, baba ile iletiþim yollarýný týkamasýna ve haliyle kiþiliðinde bir kýrýlma yaþanmasýna neden olabilir.
12. Ýletiþimi geliþtirmenin en temel unsuru, onun sevinç ve kederlerine ortak olmak, sevginizi göstermek, öpmek ve okþamaktýr. Peygamber, çocularýmýzý bol bol öpmemiz gerektiði konusunda bizleri uyarmaktadýr. Öpmek, koklamak, sarýlmak tüm iletiþimsizliði çözen önemli ilaçtýr.
Toplumun ve kapitalist sistemin babaya yaklaþým iki zýt açýdan olmaktadýr. Bir yandan baþta da deðindiðim gibi, babanýn görev ve fonksiyonlarýnýn küçümsenmesi ve sadece biyolojik bir etken olarak kabul edilip, biyolojik görevini yetiren getirdikten sonra geriye çekilmesi anlayýþý, diðer yandan; kadýnlarýn da iþ hayatýna atýlmasý nedeniyle babanýn çocuk eðitimindeki payý artmaktadýr. Babalarýn bu konuda daha donanýmlý ve hazýrlýklý olmasý gerekmektedir.
Araþtýrmalar sonucu, baba yokluðu veya babanýn uzun süre olmamasý çocuðun kiþiliðini olumsuz etkilediði ve onu daha saldýrgan, hýrçýn bir hale getirdiðini göstermektedir.
Ýslami anlayýþta ve Peygamberin uygulamasýnda baba, çocuklarý ile birlikte vakit geçiren ve oyun oynayan kiþidir. Hatta, Peygamberin torunlarýyla oynamasýný küçümseyen bir bedeviye Peygamber “Allah, kalbinden merhameti almýþsa ben ne yapayým. Merhamet etmeyene merhamet edilmez.” Demiþtir. Demek ki, burada babanýn yaklaþýmý çocuklarýna duyduðu sevgi ve merhamet kavramý etrafýnda dönebilir. Ayrýca baba, çocuk eðitimin bir parçasý olduðunu ve onlarla da oyunlar oynamasý gerektiðini bilmelidir. Çocuklarla oyun oynamak, bizim geleneksel aile yapýmýzda baba için hafiflik olarak algýlansa da bizzat Peygamber oyunlar oynamýþ ve bizi de bu konuda uyarmýþtýr.
Çocuðun hayatýndaki anne ve baba rolü farklýdýr. Hiçbirisi diðerin yerini tutamaz veya diðerinin yerine ikame edilemez. Bu nedenle, anne ve babanýn çocuk hayatýndaki etkisi ayrý ayrýdýr. Ýkisi de bu konuda rekabet içinde olma yerine iþ biriliðini tercih etmelidirler.