Konu: EZO GELÝN

Nizip.com kütüphanesindeki Ezo Gelin makalesinde bu dediklerinin hepsi var zaten Arada bir þöyle gezseniz orayý neler bulacaksýnýz da, bi türlü ýsýndýramadýk size orayý ).

zaten ordan aldým 2004 de yazýlmýþ bende gün yüzüne çýkarayým dedim )

sml orhan bey cok güzel seyler yapmýssýnýz ben konyada oturuyorum sitede gezmek hosuma gidiyor

hocamþu anda o sýcak ve heycanLý ortamý sizinle yaþamýþ gibi hissettim. cok güzel anlattýnýz. inanýn defalarca keþke dedim...

Ezo Gelin

Turnayý uçurdum Uruþ gölünden
Tilsevet gölüne battý mý dersin
Haber alamadým Zambur köyünden
Þibip’e tüyünden attý mý dersin

Hele Devehüyük geçit yeridir
Bozhöyük de gümanýmýn biridir
Alýp giden Türkmenlerin eridir
Bir gece Kozbaþ’ta yattý mý dersin

Önünde Sacýr var geçmez orayý
Hep avcýlar arar bahtý karayý
Þaine Küllü’yü hem Zugara’yý
Bu üç köyü þavký tuttu mu dersin

Mallarým kaçaktýr varma gümrüðe
Geç karakuyu’dan, otur düðnü’ye
Dön ha Ezo dön ha eski yurduna
Sahiplerin seni sattý mý dersin
Ýzanlý Bekir Karaduman
************

Ezo Gelin

Üstünden al giymiþ altýndan mavi
Yarim kanatlanmýþ uçmanýn çaðý
Anca þahin alýr böyle bir avý
Gene dertli dertli gider bu gelin

Giymiþsin karayý olmuþsun tatar
Derdimi derdine etmiþsin katar
Söyler de dostlar ben inanmazdým
Elin dediðinden olmuþsun beter

Yüce dað baþýnda bölük bölük kar
Ayrýlýk elinden ciðerim delik
Bu ayrýlýk bize mevladan geldi
Gene dertli dertli gider bu gelin

Fýrat kenarýna yaðmaz mý dolu
Eþinden ayrýlan olmaz mý deli
Günde üç beþ defa gördüðüm yari
Þimdi yýldan yýla sabýr eder gönül

Salýnmaz ateþi saldýn özüme
Geceleri uyku girmez gözüme
Son zamanda sen gelirsin sözüme
Gene dersin ben ettiðimi bilmedim

Annesi huri de benzer meleðe
Baþýn için salma beni dileðe
Gücüm yetmez þu imansýz feleðe
Gene dertli dertli gider bu gelin
Hanefi Açýkgöz
************

Ezo Gelin

Bir hançer bakýþlý kanlar içen yar
Þu beni velvele salar gözlerin
Sen korkup Allahtan sürmeler çekme
Evel evvelden de kara gözlerin

Tuðsuz vezir gibi salýnýr gezer
Aþýklar ismini deftere yazar
Þu senin salýnman baðrýmý ezer
Evel evvelden de kara gözlerin

Ay benim der isen gün ele girmez
Öldürür aþýðý hiç aman vermez
Bu asýr güzeli ikrara durmaz
Ömür telef edip sevmeli deðil

Acep bu yerlerde kalmalý deðil
Aladýr gözlerin sürmeli eðil
Bir yar peydah ettim el aldý gitti
Gitmeli bu elden kalmalý deðil
Hanefi Açýkgöz
***********
Ezo Gelin

Ezo Gelin benzer huri meleðe
Baþýn için salma beni dileðe
Benim olsan vermem seni meleðe
Minnet eylen nazlý yari versinler

Ezo Gelin tutmuþ seker düðünde
Al giyinmiþ Antep çiti önünde
Bir güzel gördüm ben Uruþ köyünde
Minnet eylen nazlý yari versinler

Ezo Gelin hurilerdin huridir
Baþköy derler gümanýmýn biridir
Ezo Gelin nice canlar eritir
Minnet eylen nazlý yari versinler
Anonim
***************
1936’da meydana gelen ve tüm ülkeye yayýlarak halk müziðimizin en bilinen türkülerinden biri haline gelen Eza Gelin türküsü'nün düzülmesine neden olan olayý ise Eza Gelin’in kocasý Þido Hanifi söyle anlatýr:
"Bizim Ezo ile evlenmemiz deðiþik usulü ile oldu. Ben kýz kardeþimi Ezo’nun aðabeyi*ne verdim, Ezo’yu aldým.
Evliliðimiz sýrasýnda bir gün Eza’ya bir tokat attým. Ezo bana küsüp aðabeyinin evine gitti. Ben de gidip kýz kardeþimi aldým. Altý ay kadar böyle yaþadýk. Bu arada kimse bize barýþtýrmak için bir çaba göstermedi. Sonunda Ezo’nun aðabeyi haber gönderdi; benim avradý getirsin Ezo’yu götürsün, diye.
Ben de haberciye "Ezo kendi küstü, kendi gelsin, on güne kadar gelmezse Ezo benden boþ olsun. Kendi de bacýmý boþasýn" dedim. Ama Ezo gelmedi. Sonra da duydum ki, Ezo’mu Suriye’nin bir köyüne gelin vermiþler. Ýþte o zaman aðlayarak bu türküyü düzdüm.
Ezo Gelin benim olsan seni vermem feleðe

Güzel yosmam baþýn için salma beni dileðe
Anasý huridir de kendi benzer meleðe
Nen eyle de ah Ezo Gelin nen eyle
Çýk Suriye daðlarýna bize el eyle

Ezo Gelin çýk Suriye daðlarýnýn baþýna
Güneþ vursun kamerinin kaþýna
Bizi kýnayanýn bu ayrýlýk gelsin baþýna

Nen eyle Ezo Gelin nen eyle
Çýk Suriye daðlar/nýn baþýna bize el eyle
Ne var ki, Kubbunlü aþýk Abdil Alkurt, Þido Hanifi’nin dostu olduðunu ve ondan türküyü dinlediðini, bu ikinci Ezo Gelin türküsünün baþkalarý tarafýndan düzüldüðünü söylemiþtir.
Ezo Gelin türküsü Malatyalý Fahri Kayahan’ýn taþ plaða kaydedilen yorumuyla, en güzel türkülerimizden biri olarak halk müziðimizdeki yerini aldý

Ezo Gelin

Benim olsan vermem seni feleðe
Baþýn için salmam seni dileðe
Ezo Gelin benzer gökte meleðe
Baþý duman olmuþ aðlar bu gelin

Ezo Gelin yataðýnda yatýyor
Bülbüller de baþucunda ötüyor
Gidersen arkanda þet-ilin yatýyor
Baþý duman olmuþ aðlar bu gelin

Hele bak da Kozbaþý’nýn taþýna
Kudret kalemini çekmiþ kaþýna
Ezo Gelin girmiþ on dört yaþýna
Baþý duman olmuþ aðlar bu gelin

Ezo Gelin çýk Suriye daðlarý baþýna
Güneþ vursun kemerine kaþýna
Bizi kýnayanýn bu ayrýlýk gelsin baþýna
Baþý duman olmuþ aðlar bu gelin
Ali Çavaz
Not:
1-Uruþ, Tilsevet, Þibip; Oðuzeli’ne baðlý Barak Köyleridir.
2-Devehöyük, Oðuzeli ilçesine baðlý sýnýr boyunda bir köydür.
3-Bozhöyük, Ezo Gelin’in Suriye’de mezarýnýn bulunduðu bir köydür.
4-Oðuzeli ilçesi topraklarýndan geçen bir çaydýr. Suriye topraklarýna girdikten sonra FýratNehrine karþýr. (...)
5-Þaine, Küllü, Zugara; Suriye’de Carablus’a baðlý sýnýr köyleridir.
6-Düðnüð, Karakuyu; Suriye sýnýr köylerindendir.’’ (Mehmet Solmaz, Ezo Gelin, s.41 , 42, 43.)
Malatyalý Fahri Kayahan’ýn plaða okuduðu Ezo Gelin Türküsü’nün kimden alýndýðý bilinmiyor...
Ezo Gelinin Mezarý Türkiye’ye Getirilirken Yaþananlar
Ezo gelin’in Suriye’deki mezarýndan çýkarýlýp getirilmesinde,Halep ve Gaziantep valiliði arasýnda yapýlan ve aylar süren müzakelerde Resmi yeminli tercümandým.
En son mezarý kazýlýp oradan alýnýrken ilginç olaylar yaþandý.
Önce mezarýn sýnýrýný tesbit ettik. Ezo gelinin kýzý vardý yanýmýzda, Ýki kiþi mezarýn ayak kýsmýndan baþladýlar eþmeye, baþ kýsmýna geldiklerinde daha ancak ayak kemilerinden bir kýsmý çýktý,
Adamlar eþmeye devam ediyorlarken birden jandarmalar müdahale etti, baþsavcý ve Carabulus kaymakamý beni çaðýrdýlar, Derhal bunlarý durdurun, Eðer bir balta daha vururlarsa, tutuklarým dediler.
Eski Nizip Kaymakamý Hasan Karakaþ ve Oðuzeli kaymakamý Allah selamet versin,. Hocam dedi bu kadar kemik zaten çýkmýþ yetmez mi dedi bunlarý alýp götürsek.
Bende, bedenin çoðunluðunun alýnmasý gerek dedim.
Eee Suriye heyeti kabul etmiyor daha fazla kazý yapmayý, bizimkiler hayýr olmaz diyorlar, aylar süren müzakereler boþa gidecek, al baþýna belayý. Bir grup Carabulus kapýsýnda Cenaze bekliyor, Devlet töreniyle getirilecek, bütün ulusal basýn orada. Orada bulunan yetkililerle bu iþi halletmemi istedi bizim yetkililer. Biraz daha eþseler ne olur diye sordum.
Halep baþavcýsý: Ýleride baþka mezarý kazacak olurlarsa baþýmýza bela almýþ oluruz dedi. O da haklý. Ama daha ilerisinde mezar yok. Bunu muhtar, yaþlý bir köylü ve Ezo gelinin kýzý, yazýlý olarak bize burdan ötede mezar olmadýðýnýn altýný imzalarlarsa müsaade ederim. Dedi.
Hemen koþarak gittim muhtarý buldum, Ezo gelinin kýzý zaten yanýmýzdaydý, bir de yaþlý adam çaðýrdýk köyden, baþsavcý yazdý onlarda imzaladýlar. Bizimkiler kazýya devam etti. Bütün kemiklerini aldýk. Bir tabuta koyduk ve getirdik.

Bizim Oðuzeli’nin Dokuzyol (uruþ) köyünün tam karþý tarafýnda bir köy var, Suriye’ye ait. Adýný þu an hatýrlayamadým.
Suriye-Türkiye sýnýrý çizildiðinde bir çok insan gibi, Ezo gelin ve ailesi karþý tarafta, diðer Bozgeyik olan akrabalarýda Türkiye tarafýnda kalmýþlar.
Bunlar uzun süre birbirlerinin köylerini görmelerine raðmen VATAN AÞKININ ATEÞÝ ÝLE YÜREKLERÝ KÖZ OLMUÞ. O kadar yakýn bu iki köy birbirine.. O kadar ki biri baðýrsa iþitilir.
Önceleri sadece tel örgü varmýþ, sonra mayýn döþenince yürekteki közler bu defa kor ateþe dönüþür.
Ezo gelin bizim bu tarafýn dillerinde destan güzellikte imiþ. Geçen kervanlar ve yolcular, onun þeklini görmek için 1 dakika bile olsa, kapýsýna gider, bir bardak su veya ayran ister. Belki Ezo gelini görürüm diye yolunu deðiþtirirlermiþ.
VE EN CAN ALICI NOKTA..VE VEFATI ANINDA EZO GELÝNÝN KIZINA SÖYLEDÝÐÝ VASÝYYETÝNÝ DUYDUKÇA TÜYLERÝMÝ ÜRPERTÝYOR VE KENDÝMDEN GEÇÝYORUM.
Ezo gelinin mezarýný az önce yazmýþtým, daðýn Türkiye’ye bakan kýsmýnda. Oradan Türkiye’de kalan Dokuzyol (uruþ gözüküyor).


Hani ondan sonra bu tarafta baþka mezar da yok demiþtim ya. Kýzý da buna imza attý tabi. Baþka mezar olmadýðýný söylerken o ara bir þey mýrýldandý. Zaten dedi, annem ölürken dediki, dedi ve aðlamaya baþladý. Neoldu dedim. Hayýrdýr. Vasiyyet etmiþti, dedi, yine hýçkýrýklarla sözün
sonunu getiremedi. Biraz yüreði inince, bende ýsrar ettim. Hadi anlat ne olursun teyze falan dedim. Ýkimiz yalnýz oturuyoruz.
Annem sýla harsreti ile yanardý. Bu daðýn baþýna çýkar Vatana doðru, uruþ köyüne doðru yanýk türküler söylerdi. Dedi.
Ve bana dedi ki, dedi: Kýzým, yavrum, ciðerparem, vatan hasretinden öte bir hasret görmedim. Her bu daðýn baþýna çýkýp uruþ köyüne baktýkça ciðerim yanar. Eðer ölürsem, beni bu daðýn, uruþa bakan tarafýna gömün, oradan uruþun havasýný almak, kokusunu koklamak istiyorum."
Tabi ben kendimden geçtim. Bu arada bizim yetkilileri çaðýrdým. Biraz gelir misiniz? dedim. Efendim çok entresan dedim. Benimde gözlerimi yaþlý görünce hepsi toplandýlar baþýmýza, onlara tercüme ettim hadiseyi. Orda bulunanlarda göz yaþlarýný tutamadýlar.
Aman Allahým vatan hasreti neymiþ ya.
Ýþte buda Ezo gelinin yanýk türküsüymüþ arkadaþlar. Bunu o gün Mýzarlý mamet bir söylemez mi abi. Ciðerlerimizi daðladý. (Ý.Halil ERDOÐAN)

Bir ördek uçurdum Uruþ Gölünden
Tilsevet Gölüne battý mý dersin
Bir haber alsam Zambýr köyünden
Bir telini Þibip’e attýmý dersin
Urgunda sacýr var geçmez arayý
Avcýlar kaçýrdý bahtý karayý
Þaine küllüðü hem zugarayý
Bu üç köyü þavký tuttu mu dersin
Kerpiçtendi þu Kozbaþ’ýn yapýsý
Deve hüyükten geçer geçit kapýsý
Sana kurban olsun Suriye’nin hepsi
Sahiplerin seni sattý mý dersin
Neneyle yazýsý kara neneyle
Çýk Suriye daðlarýna doðru bize el eyle
Gelmez miydin bir saat yanýmda kalmazmýydýn
Ben gitmem benim yarim var diyemez miydin
Nen eyle yazýsý karam neneyle
Çýk Suriye daðlarýna bize el eyle
EZO GELÝN,KESÝNLÝKLE BÝR AÞK HÝKAYESÝ DEÐÝLDÝ;
Yýllardýr dilden dile dolaþan Ezo gelin hikayeleri bir aþk hikayesi olarak anlatýldý filimler de, kitaplarda. Oysa Ezo gelin Anadolu kadýnýn hüzünlü bir gerçeðiydi. Ýçinde ihanet, gurbet, ayrýlýk, hasret, çile, acý gelenekler olan bir dramdý. Anadolu ile Ortadoðu arasýna kurtuluþ savaþýndan sonra giren sýnýrlar onlarca Ezo gelin dramýný ortaya çýkardý. Özelikle Güneyimizde çizilen Irak ve Suriye sýnýrlarý asýrlarca birbiri ile yaþamýþ insanlarýn dostluklarýnýn bitiþ, akrabalýklarýnýn hasrete dönüþmesine sebep oldu. Bu sýnýr çizgisinin sembol ismi Ezo gelin oldu.