Konu: Hayvancýlýk Desteklerinin Aksayan Taraflarý

Bilindiði üzere hayvancýlýk desteklemeleri ile ilgili, Bakanlar Kurulu Kararlarý 15 Nisan 2008 tarih ve 26848 Sayýlý Resmi Gazete ile 24 Mayýs 2008 tarih ve 26885 Sayýlý Resmi Gazete’de yayýmlanmýþtýr. Ayrýca Tarým ve Köyiþleri Bakanlýðýnca yayýmlanan tebliðde belirlenecek kriterler çerçevesinde, anaç koyun-keçi, sýðýr ve manda baþýna destekleme yapýlacaðý ifade edilmiþtir. Þüphesiz ki, bu destekler hayvancýlýðýn geliþmesi açýsýndan büyük önem arz etmektedir. Bu desteklerin hayvan ýslahý açýsýndan getireceði katkýlar birçok makalede ele alýnmýþtýr. Bu yazýda ise, destek ve teþviklerin uygulamada eksik kalan /aksayan yönleri irdelenecektir. Bu aksaklýklarýn giderilmesi en büyük temennimizdir.Söz konusu karar ile birçok destek kaldýrýlýrken bazý destekler aþaðý çekilmiþ, en önemli deðiþiklik ise ilk kez hayvan baþýna destek uygulamasýna geçilmesi olmuþtur. Karara göre, melez hayvan baþýna yýlda 300 YTL, saf ýrk hayvana 350 YTL, hastalýklardan ari iþletmelerde hayvan baþýna 400 YTL ödenecek. Ayrýca manda yetiþtiricilerine de manda baþýna 300 YTL destek ödemesi yapýlacak. Doðrudan ürün yerine hayvan baþýna destek uygulamasýný anlamak mümkün deðil. Türkiye’ de ürün fazlalýðý mý var ki böyle bir karar alýnmak zorunda kalýnmýþtýr. Bu durum yetiþtiricileri daha fazla destek almak için daha fazla hayvan istihdam etmeye yöneltecektir. Halbuki ülkemizde kaliteli kaba yem açýðýnýn olduðu büyük bir gerçektir. Hayvan baþýna destek yerine doðrudan kaliteli ürüne destek verilmesi daha doðru bir karar olacaktý.Yem bitkileri desteklerinde de düzenleme yaparak bazý destekleri tamamen kaldýrýrken bazýlarýnýn destekleme miktarlarýný düþürdü. 2007′de dekar baþýna 130 YTL olan yonca desteði 115 YTL’ ye, korunga desteði 80 YTL’ den 75 YTL’ ye, yapay çayýr, mera desteði 100 YTL’ den 75 YTL’ ye, tek yýllýk yem bitkilerinde (fið, macar fiði) destek 50 YTL’ den 30 YTL’ ye, silajlýk tek yýllýk yem bitkileri ve silajlýk mýsýr desteði de dekar baþýna 60 YTL’ den 45 YTL’ ye düþürüldü. Sertifikalý tohum kullananlara yapýlan yüzde 5 ve kalkýnmada öncelikli yöreler için uygulanan yüzde 10 ilave destek ile sertifikalý yem bitkileri tohumluðu üretenlere yapýlan destekler de kaldýrýldý. Türkiye’de yem bitkileri üretiminde fazlalýk olmadýðýna göre bu desteklerin azaltýlmasýný anlamak mümkün deðildir. Verimliliði ve kaliteyi teþvik eden, sektörü kayýt içine alan diðer bazý desteklerde kaldýrýldý. Buna göre 2007′de belgeli damýzlýk düve baþýna ödenen 550 YTL, sertifikalý düve baþýna 275 YTL, kalkýnmada öncelikli yörelerde suni tohumlama için 36 YTL, diðer bölgelerde 26 YTL ödeme 2008′de yapýlmayacak. Ayrýca, suni tohumlamadan doðan soy kütüðüne kayýtlý buzaðý için buzaðý baþýna 140 YTL, ön soykütüðüne kayýtlý buzaðý için 80 YTL destek de kaldýrýldý.Sektörde teknoloji kullanýmýný teþvik etmek ve kaliteli süt üretimini desteklemek amacýyla saðým ünitesi ve soðutma tanký kuranlara 200 bin YTL’ lik faturanýn yüzde 40′ý, gübre çukuru yaptýranlarýn ise 100 bin YTL’ lik faturasýnýn yüzde 40′ý desteklenirken, 2008′de bu iki destek kalemi de kaldýrýldý. Bilindiði üzere ülkemizde üretilen sütlerin büyük çoðunluðu hala kayýt dýþýdýr. Üretilen sütlerde Somatik Hücre Sayýlarý, AB standartlarýnýn üzerindedir. Kaliteli süt üretimi için mutlaka ama mutlaka sektörde teknoloji kullanýmýný teþvik etmek ve kaliteli süt üretimini desteklemek amacýyla saðým ünitesi ve soðutma tanký kuranlara destek verilmesine devam edilmelidir.Uygulanmasý mümkün olmayan desteklerden birisi de “Hastalýklardan ari iþletmelerdeki anaç sýðýr” baþýna ödenecek hayvan baþýna 50 YTL destekdir. Hastalýktan ari iþletmelerde bulunan tüm sýðýrlarýn, Sýðýr Tüberkülozu ve Sýðýr Brusellozu hastalýklarýndan ari olduðu tespit edildiðinde, iþletmede bulunan anaç ari sýðýr baþýna destekleme ödenmesi öngörülmüþ ayrýca bu testlerin her yýl tekrarlanmasý þart koþulmuþtur.
T.C. Tarým Ve Köyiþleri Bakanlýðý Merkez Veteriner Kontrol ve Araþtýrma Enstitüsü laboratuarýnda sýðýr tüberkilozu teþhisi 35,5 YTL, kan serumundan Brucella'nýn teþhisi ise 18 YTL’dir. Yetiþtiricinin en az 53,5 YTL ödeyip, sonra bundan 50 YTL teþvik almasý beklenemez herhalde...
Prof.Dr. Ali KAYGISIZ

Kahramanmaraþ Sütçü Ýmam Üniv. Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü