Kaybettiklerimiz (Baraklı Halk Ozanı Mahkül)
BARAKLI HALK OZANI MAHKÜL ( MEHMET KILIÇ)' IN ARDINDAN
Nüfus kayıtlarında Mehmet Kılıç olarak geçer ama halk onu hep Mahkül KILIÇ olarak bildi. Ve zaten oda kendisini halka Mahkül olarak kabul ettirdi hep. Bilinen adı ile Mahkül DAYI. Yani barağın yörenin Mahkül Dayısı. Barak folklörü barak türküleri denildimi akla ilk gelenlerden. Ve barak türküleri ile özdeşleşen isim. Türkülerin Mahkül Dayısı. Ölümünün ardından barak türküleri öksüz kaldı denilmişti. İşte öyle bir ses öyle bir isimdi Mahkül Usta. Onu bundan iki yıl önce kaybetmiştik. Ama onun sesi, onun sözleri hoş sohbetleri müzik ve folklör ile ilgili dedikleri ve anlatımları halen tazeliğini korumaktadır. O bir sesti ki üstüne ses yoktu. Onun dedikleri söylem ve sözleri bilge kişiliği ile hep örtüşürdü. Ve o gerçek anlamda bir halk ozanı idi. Saygı ile ve özlemle anıyorum rahmetli Mahkül Dayıyı.
Mahkül, yaşamı boyunca sazı elinden türküleri dilinden bırakmadı. Taa çocukluğundan yaşlılık dönemine dek. Çaldı, söyledi ve anlattı. Denilebilir ki barak türkülerine barak havası ve ağzına en çok katkı sağlayan, bu müzük türünü tanıtan, onu popüler kılan baraklı halk ozanıdır.
Gerçektende o uzun yaşamı boyunca barak havalarını oda cemaatlerinde , toplantı ve düğünlerde, bir zamanlar radyo mikrofonlarında sonraları televizyon kanallarında hep okudu ve anlattı. Bununla da kalmayıp tarihi ve kültürel yönleri ile de barak kültürüne kaynaklık etti. Mahkülü öteki ozanlardan ayıran yönü sadece türküleri söylemekle kalmayıp türkünün konusunu öyküsünü ve kahramanlarını beraber anlatması idi. Yani o bir bakıma barağın sözel tarihçisiydi. Bundan dolayıdır ki araştırmacılar konular üzerinde hep kendisi ile söyleşirlerdi. Bir defasında zamanın Antep Valisi (Erhan TANJU) Nizip' e geldiğinde Mahkülle tanışır. Mahkülün bu ozanlık ve bilgelik yönünü görünce benimde aralarında bulunduğum bir araştırma heyeti kurdurarak Mahkül'ün türkü ve anlatımlarının bir kitaba dönüştürülmesini istemişti. Öylede oldu. Onun barak üzerine söyledikleri dedikleri bir kitapta toplatıldı. İşte Öyle bir ozandı Mahkül. O sadece türkü okumakla kalmayıp türkülerin konusunu olayların öyküsünü de beraber anlatırdı. Bilgeliği de ondandır zaten . Barak türkülerinin belkide ağırlığını teşkil eden bülüm iskan ve göç olaylarını anlatan türküleridir. Bu havaların makamına uygun gür sesi ile söylerken olaylarıda beraberinde anlatımı dinleyenleri adeta kendine hayran bırakırdı. İşte bu yönleri ile yukarıdada dediğiimiz gibi ozanlık ve bilgelik şahsında yer almıştır.Türkü haykırışlarında gür sesine çok zaman mikrofon gerekmezdi. Söylediği türkü bir köyden bir köye duyulurdu. Öylesine bir davudi sesi vardı. O seski aynı zamanda barak havasının söyleme tarzına uygun bir ses. Yine bir özelliği vardı ki onun, yöre müziğini hiç yozlaştırmadan özüne uygun ve bu öze bağlı kalarak söylerdi.
Kısaca o büyük bir halk ozanı idi. Bir cemaat adamı idi ve bilge bir kişi idi. Barak müzüğüne, barak kültürüne çok emek verdi ve katkı sağladı. Bundan dolayıdır ki barak folklöründe hep aranan ve önde gelen isimlerden oldu. Onu rahmetle ve saygı ile anıyorum.
